Woningcorporaties Woonstede uit Ede en Woonplaats uit Enschede laten huurders zelf hun woning bouwen. In Enschede krijgen vijf gezinnen totale vrijheid over hun toekomstige woning, terwijl in Ede bewoners kunnen kiezen uit een bouwdoosboek. Vier experimentele huurders vertellen over hun ervaringen met particulier opdrachtgeverschap.
Huurders bouwen eigen woning
Woningcorporatie De Woonplaats begint bescheiden. Vijf huurwoningen worden door de huurders zelf bebouwd. Ze kiezen zelf de architect, het aantal kamers, de indeling en de installaties. Na drie jaar huren hebben de bewoners een optie tot koop. Inmiddels is het voorlopig ontwerp bijna af.
De zogenoemde ‘huurwenswoningen’ verrijzen in de herstructereringswijk Velve-Lindenhof in Enschede. De vijf opdrachtgevers komen gezamenlijk tot een ontwerp van de buitenkant van het blok. De indeling mogen ze zelf bepalen. Wel is er een harde eis voor de epc-waarde, die niet hoger dan 0,4 mag zijn.
Selectie architect
Voor de start van het ontwerpen is de bewoners gevraagd moodboards te maken. De uitgebreide beeldcollages bestaan uit zelfgemaakte foto’s van huizen. Woningen die de opdrachtgevers mooi vinden en woningen die ze lelijk vinden. Op basis van de moodboards heeft de woningcorporatie drie architectenbureaus geselecteerd. De bewoners mochten vervolgens zelf de definitieve architect uitkiezen.
Stevig gesprek
Het pilot project heeft een paar tegenslagen gekend. Het project heeft zelfs een half jaar stil gezeten. Toekomstig bewoners Sander Hekman (26) en Marieke Beens (27) stonden op het punt uit het project te stappen. “Vanaf het begin waren er geen richtlijnen over de diepte van de woning, de kostprijs van de materialen en het aantal toegestane verdiepingen. Met als gevolg dat we in eerste instantie een veel te grote plattegrond ontwierpen. Vervolgens moesten er steeds meer elementen in ons ontwerp worden verwijderd omdat het budget niet toereikend was. Op een gegeven moment waren wij en de andere huurders het beu en hebben we een stevig gesprek gehad met de corporatie en het bouwbegeleidingsbureau. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen.”
Woningplattegrond
Ondanks de tegenslag heeft het stel veel plezier beleefd aan het particulier opdrachtgeverschap. Met 3D programma’s via het internet ontwierpen ze een plattegrond met een vide, een grote open keuken, een studeer/werkkamer en minstens drie slaapkamers. “Met het oog op kinderen willen we vanaf de eerste etage een open verbinding met de begane grond om het kroost in de gaten te houden,” verklaart Marieke. “Na twee gesprekken met de architect was de plattegrond al klaar.”
Ahmet en Mukadder Dogan moesten gedurende de ontwerpfase van hun woning ook veel dingen schrappen. Het dakterras mocht niet en een badkamer op zolder was te duur. Maar ook de familie Dogan is zeer te spreken over particulier opdrachtgeverschap. “We mogen echt meebeslissen hoe onze woning eruit komt te zien. We konden zo de architect bellen om het interieur aan te passen. We willen echt een woning met toekomstperspectief, want over drie jaar willen we het huis kopen.”
Ederveen
In het dorp Ederveen komen 33 huur- en koopwoningen. Ook hier kunnen huurders zelf hun woning bouwen. De ontwerpvrijheid van de toekomstige bewoners is wel minder ten opzichte van het project in Enschede. Door middel van een bouwdoosboek kregen de bewoners allerlei voorbeeldopties aangereikt wat betreft plattegrond, het aantal kamers, de kleur van de bakstenen, dakvormen en de stijl van de gevelelementen. De woningen worden gebouwd volgens Flexcellent-principe. Leidingen in de vloeren kunnen relatief gemakkelijk verplaatst worden en de trapkoker dient als schacht voor de leidingen. De indeling van de woningen zijn flexibel; de tussenwanden kunnen makkelijk worden verplaatst.
Johan van Weiden en Inge Otten kruisten de wensen van hun huurwoning aan in het bouwdoosboek en bespraken deze vervolgens met de architect. Iedere avond discussieerde het stel over de indeling van de plattegrond, de kleur van de baksteen en vooral de tegeltjes van de badkamer. “Daar zijn we erg lang mee bezig geweest,” lachen beiden. “Het is ontzettend leuk om zo met je toekomst bezig te zijn. Gedurende twee maanden zijn we elke avond met het huis bezig geweest.”
Voor het echtpaar van den Brink was het zelf ontwerpen een openbaring. “We stonden er versteld van dat dit project mogelijk was.” In eerste instantie werden ze niet ingeloot voor het project, maar omdat een ander stel afhaakte kwamen ze alsnog in aanmerking voor een zelfgebouwde huurwoning. “Binnen een week moesten we beslissen of we erin stapten, want de bouwaanvragen gingen de deur uit. Na één gesprek met de architect wisten we hoe ons toekomstige huis eruit gaat zien. We hebben gekozen uit de voorbeelden van het bouwdoosboek. Wij zijn niet zo moeilijk hoor.”
Bron: Cobouw 27 januari 2009
