Bij elk CPO-project is het belangrijk om een goede balans te vinden tussen de belangen van de bouwgroep als geheel en de belangen van de individuele huishoudens. Lees onderstaand artikel van Eric de Ridder (Bloc 7 architecten)
Evenwicht tussen collectief en individueel
Als bouwgroep streef je ernaar om op tijd en binnen budget goede woningen te bouwen. Om samen één project te maken dat haalbaar en goed uitvoerbaar is. Tegelijkertijd heeft elk huishouden eigen woonwensen en is het belangrijk dat iedereen een bepaalde mate van invloed heeft op het ontwerp.
Het lijkt voor de hand liggend om zoveel mogelijk ideeën en wensen uit de groep in het ontwerp te integreren. Het is immers een democratisch proces en iedereen heeft recht van spreken. Dit heeft echter ook een risico. Wanneer de individuele woonwensen de overhand krijgen kan dat ten koste gaan van de eenheid van het project als geheel. De bouwkosten en risico’s van het ontwerp nemen dan toe doordat het ontwerp een complexe optelsom van verschillende ideeën wordt. Hoe meer verschillende soorten materialen, bouwsystemen en uitzonderingen het ontwerp heeft, hoe duurder en moeilijker je project wordt om te bouwen. Zo komt het collectieve belang van een betaalbaar en goed uitvoerbaar project onder druk te staan.
Wanneer er anderzijds juist te weinig vrijheid is voor de individuele woonwensen kan het proces ook vastlopen. Een bepaalde mate van vrijheid om je eigen woning vorm te geven is nou juist wat het bouwen van een eigen huis aantrekkelijk maakt, ook als je meedoet aan een CPO-project. Bij te weinig inspraak zullen mensen dan ook afhaken en kan het proces uiteindelijk stuklopen.
De kunst is dus om een goede balans te vinden tussen de haalbaarheid van het project als geheel en het bieden van genoeg mogelijkheden voor de individuele woonwensen. Welke ontwerpstrategie je met je bouwgroep daarvoor kan kiezen hangt sterk af van het type CPO-project dat je gaat bouwen.
Structuur met vrije invulling
Voor bouwgroepen die een appartementengebouw ontwikkelen is de ‘structuur met vrije invulling’ een goede strategie. De structuur betreft meestal zowel de constructie als de gevels, en wordt ook wel ‘casco’ genoemd. Het casco is een wind- en waterdicht gebouw, zonder interieurafwerking. Het ontwerpen en het bouwen van het interieur wordt overgelaten aan de individuele huishoudens.
Een belangrijk onderdeel van deze strategie is dat de collectieve structuur van het gebouw zo efficiënt mogelijk wordt gemaakt zodat je veel budget overhoudt voor het interieur van je woning. Daarnaast wordt het gebouw zo ontworpen dat je in het interieur veel vrijheid hebt om verschillende soorten indelingen te maken. De constructie en de gevels bieden je dan bijvoorbeeld de keuze tussen meerdere kleinere kamers of één grote open ruimte. En de installaties worden bijvoorbeeld zo aangelegd dat je meerdere opties hebt voor het plaatsen van badkamers en keukens.
Zo krijgt elk huishouden dankzij een slim en flexibel ontwerp veel vrijheid om een eigen ideale indeling en afwerking te maken. Ieder huishouden maakt los van de groep een eigen interieurontwerp, met een architect en aannemer naar keuze. Dankzij de heldere scheiding tussen collectief en individueel wordt het proces zo een stuk effectiever.
Modulaire opties
Wanneer je met je bouwgroep een serie van vrijstaande woningen, rijwoningen of twee-onder-een-kapwoningen ontwikkelt, kunnen modulaire opties een relevante methode zijn om eenheid en individuele oplossingen goed te combineren. Bij deze strategie wordt een familie van modulaire bouwelementen ontwikkelt. Zie het als een soort blokkendoos met verschillende elementen waarmee je kan spelen om allerlei vormen te maken.
De modulaire bouwelementen kunnen allerlei vormen en functies hebben, afhankelijk van de context van het project. Denk bijvoorbeeld aan een erker, een dakkapel, een type raam of soms zelfs een heel gedeelte van een gebouw. Met deze familie van terugkerende bouwelementen heb je als huishouden de vrijheid om zowel in de gevel als de plattegrond diverse composities te maken, zonder dat de eenheid van het project in het gevaar komt. De elementen en aansluitingen zijn namelijk onderdeel van één overkoepelend systeem.
Het toepassen van dergelijke modulaire elementen kan goed gecombineerd worden met het eerder beschreven principe van een casco met vrije invulling. Ook bij grondgebonden woningen kan een slimme plattegrond je veel vrijheid geven om je interieur volledig naar smaak te bouwen.
Acties voor bouwgroepen
- Bepaal met de architect in een vroeg stadium een goede strategie om collectieve eenheid en vrijheid voor de individuele woonwensen te combineren.
- Bewaak tijdens het ontwerpproces een heldere scheiding tussen collectief en individueel om te voorkomen dat het proces langdradig wordt.
Wil je meer weten over CPO? Klik dan op het logo van de sponsor van dit artikel om het white paper te openen (rechtsboven in het scherm).
