De afgelopen jaren zijn onze verzorgingshuizen in een rap tempo gesloten. Hoewel dit mede is ingegeven door de wens om te bezuinigen, is het voor de huidige en toekomstige senioren zelf ook belangrijk om zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen.
Programma Langer Thuis
Om de kwaliteit van leven van ouderen te verbeteren is in 2018 het Pact voor de Ouderenzorg gesloten. Een onderdeel daarvan is te stimuleren dat ouderen in hun eigen vertrouwde omgeving zelfstandig oud kunnen worden met een goede kwaliteit van leven. Dat vraagt om goede ondersteuning en zorg aan huis, maar het is ook belangrijk dat er voldoende mantelzorgers / vrijwilligers zijn die kunnen bijdragen aan de zorg en het welzijn van deze ouderen. Het programma Langer Thuis stimuleert ook dat er nieuwe (geclusterde) woonzorgvormen voor ouderen komen.
Vergrijzing
Nederland vergrijst geleidelijk. Het gevolg daarvan is dat steeds meer senioren langer willen (en moeten) blijven thuiswonen, waardoor de behoefte aan zorg aan huis zal toenemen. Tegelijk neemt het aantal beschikbare mantelzorgers de komende tijd sterk af. Want op iedere 85-plusser zijn er op dit moment nog ongeveer vijftien relatief jonge ouderen (tussen 50 en 75 jaar), terwijl er in 2040 op iedere 85-plusser nog slechts zes relatief jongere ouderen tussen 50 en 75 zullen zijn.
Meer 75-plussers en kwetsbare ouderen
Op dit moment zijn 1.3 miljoen mensen in ons land ouder dan 75 jaar en woont ruim 90% van de 75-plussers zelfstandig. Ongeveer 450.000 van deze zelfstandig wonende 75-plussers is kwetsbaar. Er kan bij deze groep eenvoudig iets gebeuren, waardoor zelfstandig wonen niet meer mogelijk is. In 2030 zullen ongeveer 2.1 miljoen mensen ouder dan 75 jaar zijn en zal de groep kwetsbare 75-plussers naar verwachting meer dan verdubbeld zijn naar 1 miljoen mensen.
Grote vraag naar geschikte woningen voor senioren
Onderstaande tabel laat zien dat het aantal ouderen tussen 1980 en 2015 enorm is toegenomen, terwijl het aantal verzorgingshuisplaatsen geleidelijk is teruggelopen. Er zijn in de loop der jaren wel meer verpleeghuisplaatsen bijgekomen, maar als dat wordt afgezet tegen de snelle groei van het aantal ouderen, is dat niet in verhouding.
Stimuleringsregeling Wonen en Zorg (SWZ)
Het Ministerie van VWS heeft een regeling in het leven geroepen om de totstandkoming van nieuwe woonvormen voor ouderen te stimuleren. Het doel van deze regeling is ervoor te zorgen dat deze nieuwe woonvormen ertoe leiden dat de zorgvraag onder zelfstandig wonende ouderen in de toekomst kan worden voorkomen, verminderd of uitgesteld. De regeling wordt aangeduid met 'Stimuleringsregeling Wonen en Zorg'.
Met de regeling wil het rijk onder andere bevorderen dat er meer vernieuwende, kleinschalige en geclusterde woningen in de buurt van dagelijkse voorzieningen (winkels, zorgverlening, OV e.d.) komen voor mensen met een laag- of middeninkomen en dat deze woningen levensloopbestendig of gemakkelijk aanpasbaar zijn. Dergelijke woonvormen dragen bij aan een betere sociale cohesie en kunnen in de toekomst de vraag naar zorg onder ouderen verminderen. Deze woonvormen zijn dus vooral bedoeld voor 55-plussers die nog vitaal zijn.
Het rijk roept vitale senioren en sociale ondernemers op om zelf het initiatief te nemen om deze vernieuwende woonvormen te realiseren. Een manier om dat te doen is via 'Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO)' of door vormen van co-creatie (ook wel mede-opdrachtgeverschap genoemd. De stimuleringsregeling kan daarbij een handje helpen.
Ook gemeenten kunnen (en moeten) hier actief een bijdrage aan leveren om ervoor te zorgen dat ouderen binnen de gemeentegrenzen 'geschikt' kunnen wonen. Gemeenten die daarbij hulp of ondersteuning wensen, kunnen contact opnemen met het Ondersteuningsteam Wonen en Zorg.
Meer informatie over de regeling is te vinden op de website www.rvo.nl
