In de bouw zijn we te snel gefocust op het eindproduct. Consumentgericht bouwen leidt dan tot een woning, waarbij de consument inspraak heeft gekregen. Doordat de meeste mensen hun huis niet zelf bouwen, zijn zij afhankelijk geworden van specialisten.
consumentgericht bouwen
Het industriële bouwproduct is een grote gemene deler, die bij geen enkele leefwijze precies past. Joost Dolhain omschrijft consumentgericht bouwen als een industriële noodzaak om verloren kwaliteiten weer terug te krijgen. Dat vergt wel een andere visie. Willen bouwpartijen consumentgericht bouwen, dan zullen zij op alle niveaus de mogelijkheden moeten bewaken. Het is nodig om ook op het gebied van bestemmingsplannen flexibel te blijven. Bestemmingsplannen met langere houdbaarheidsdatum, die door hun regelgeving kunnen meegroeien met de ontwikkeling van de mensen.
drager en inbouw
Op lager niveau gaat het om de drager en de inbouw. De drager is een stabiel uitgangspunt is van waaruit verder wordt gemodelleerd. De drager is in ieder project weer anders gedefinieerd. Het kan een bestaand gebouw zijn, maar ook een installatiekern. De flexibiliteit van de drager wordt door functionaliteit en regelgeving omgevormd tot een rationeel geheel, waarbij de noodzakelijke flexibiliteit beperkt kan worden tot enkele elementen.
badkamer, toilet, keuken
De mens vraagt ook niet zoveel. Uit onderzoek blijkt, dat het toilet bijna nooit in een huizenleven wordt verplaatst, evenals de badkamer. De keuken verandert wel mee. Doordat de keuken trend- maar ook lifestyle gevoelig is, is flexibiliteit voor de keuken zeer belangrijk.
flexibiliteit nodig
Om de noodzakelijke flexibiliteit in de hand te houden, is een classificatie van de mate van flexibiliteit noodzakelijk. Deze classificatie, die vanuit de structuurschets tot aan de laatste deurklink, kan worden gedefinieerd als de kapstok om op een rationele manier met het proces om te gaan. Drager en inbouw wordt dan ook niet meer gesplitst vanuit skelet tot wand en installatie, maar vanuit de meer of mindere mate van flexibiliteit.
installaties, plafondlichtpunten
Ook de installaties kunnen door de classificatie gesplitst worden. Een goed voorbeeld zijn plafondlichtpunten, die indien ze rationeel geplaatst zijn tot de basisdrager behoren, terwijl het lichtknopje en stopcontact worden geclassificeerd als altijd flexibele producten.
logistiek bouwproces
De in dit artikel genoemde verhandeling vraagt ook om een andere logistiek van het bouwproces. De planoloog en stedenbouwkundige zullen veel meer dan in de huidige structuren, ruimte moeten scheppen voor de flexibiliteit van het eindproduct. Het bestemmingsplan als vlekkenplan moet zorgdragen dat er een betere interactie ontstaat tussen het gebouw (woning, structuur of wat dan ook) en zijn of haar vormend vermogen van de omgeving. Daarbij zie ik een zuivere scheiding tussen bouwkundige drager, installaties en inbouwpakket niet zitten. Een drager zal altijd een installatie technische substantie bevatten. Als er rationeel wordt gebouwd, zullen bouwer en installateur elkaar in elke fase van het bouwproces zullen tegenkomen. De logistiek van het bouwproces is aan deze verandering onderhevig.
flexibele woonomgeving en woonvorm
Consumentgericht bouwen kan niet beperkt blijven tot het zoeken van materialen en hulpmiddelen, en het afbakenen van ruwbouw en afbouw, anders begint men aan een bij voorbaat al tot mislukken gedoemd proces. Consumentgericht bouwen is een integraal proces, van structuurschets tot flexibele binnenstructuur. Dit vergt logisch denken. Bepalen welke graad van flexibiliteit noodzakelijk is.
En het afstemmen binnen iedere ontwikkelingsfase op dit wensenpakket. Consumentgericht bouwen wordt daardoor een rationeel proces, waarbij kwaliteit, flexibiliteit en prijs binnen de perken blijft. Denkend vanuit dat perspectief, is de techniek en ontwerper, dienstbaar aan de mens. Het ontwikkelen van een flexibele woonomgeving en woonvorm, moet het uitgangspunt zijn.
Ir. Joost Dolhain
Architect, Joost Dolhain Design, Noordwolde (Friesland)
